Ondanks een decennium aan voorlichting blijft het percentage ouderen met een vitamine D-tekort op de afdeling Geriatrie van het ziekenhuis verotrustend hoog. Dat blijkt uit een studie die is gepubliceerd in Nutrients. De onderzoekers pleiten voor betere voorlichting en gerichte interventies.
Het is bekend dat veel mensen in de wintermaanden extra vitamine D kunnen gebruiken. Vooral als het gaat om risicogroepen als kleine kinderen, ouderen en zwangeren. Onder ouderen blijft het vitamine D-tekort alarmerend hoog.
Het onderzoek
Om het verband tussen leeftijd, geslacht, BMI en suppletie te onderzoeken, bekeken onderzoekers de serumconcentratie vitamine D van 240 patiënten op de afdeling Geriatrie van het universitair ziekenhuis Bialystok in Polen. Alle patiënten waren 70 jaar of ouder.
Bij 67,5 procent van de ouderen werd een tekort aan vitamine D vastgesteld (<30 ng/ml). Van de onderzoeksgroep had 15 procent zelfs een ernstig tekort (<10 ng/ml).
Suppletie onder ouderen
Slechts 18,3 procent van de deelnemers aan het onderzoek in het ziekenhuis gebruikte vóór opname vitamine D-supplementen, hoewel er aanbevelingen zijn voor suppletie van de vitamine bij mensen vanaf 65 jaar.
De aanbeveling is om tussen 65-75 jaar dagelijks 800-2.000 IE (20-50 mcg) vitamine D te slikken. Bij mensen vanaf 75 jaar is het advies zelfs 2000-4000 IE (50-100 mcg) vitamine D per dag. Deze doseringen liggen hoger dan die in Nederland.
De aanbevelingen gaan uit van het feit dat de synthese van vitamine D door de huid bij ouderen minder efficiënt verloopt. Ook kan er sprake zijn van malabsorptie en een veranderd metabolisme van vitamine D in deze leeftijdsgroep.
Factoren die bijdragen aan een tekort
In het onderzoek onder ouderen op de geriatrie-afdeling werd een vitamine D-tekort vastgesteld bij maar liefst 70,9 procent van de mensen die geen supplementen namen. Bij de mensen die wel supplementen namen lag dit percentage beduidend lager, namelijk 52,3 procent.
Leeftijd en de afwezigheid van suppletie bleken overigens niet de enige factoren die verband hielden met een vitamine D-tekort. Ook gewicht bleek een belangrijke rol te spelen bij het optreden van insufficiëntie. Obese patiënten hadden meer dan twee keer zoveel kans op een tekort aan vitamine D.
Betere voorlichting voor alle betrokkenen
In een Poolse studie tussen 2016 en 2020 bleek ook al dat de helft van de mensen boven 60 jaar een tekort had aan vitamine D (<20 ng/ml). Dat een vitamine D-tekort nog vaker voorkomt bij oudere patiënten in het ziekenhuis, pleit volgens de onderzoekers voor gerichte interventies en betere voorlichting.
Deze acties dienen niet alleen gericht te zijn op de ouderen zelf, maar ook op artsen en andere zorgverleners, aldus de wetenschappers. Alleen op deze manier kan er gewerkt worden aan een betere naleving van de aanbevelingen voor ouderen.
Poolse situatie vergelijkbaar met Nederland
De situatie in Polen is vergelijkbaar met die in Nederland. De helft van de thuiswonende ouderen heeft een vitamine D-tekort. Bij zorginstellingen zou dit percentage zelfs kunnen oplopen tot 85 procent.
De Nationale Voedselconsumptiepeiling 2019-2021 (VCP) geeft een gedeeltelijke verklaring voor deze tekorten. Uit de resultaten blijkt dat mensen tussen 65-79 jaar gemiddeld 11,7 mcg vitamine D uit voeding en voedingssupplementen binnenkrijgen. Dat is iets meer dan de helft van de aanbevolen dagelijkse dosering voor deze leeftijdsgroep.
Populair voedingssupplement
Als je naar het gebruik van vitamine D kijkt, zou je niet zeggen dat de vitamine een populair voedingssupplement is. Toch werd de vitamine zowel in 2021 en 2022 door het publiek gekozen tot Supplement van het jaar.
In 2023 stond het supplement magnesium op nummer één van deze verkiezing, terwijl vitamine D plek twee innam. Dat kan te maken hebben met het feit dat vitamine D niet meer wordt vergoed sinds 1 januari 2023.
Er zijn aanwijzingen dat het gebruik van vitamine D onder kwetsbare ouderen afneemt door het wegvallen van de vergoeding door de ziektekostenverzekering. Wat dat betekent voor het optreden van vitamine D-tekorten in deze leeftijdsgroep, moet verder onderzoek uitwijzen.
Bronnen:
Lech, M.A., et al. (2024). Vitamin D Status among Patients Admitted to a Geriatric Ward-Are Recommendations for Preventing Its Deficiency Effective Enough? Nutrients, 16(2), 193.
Yaman, A.E., et al. (2023). Effects of Vitamin D Levels on Long-Term Coronary Events in Patients with Proven Coronary Artery Disease: Six-Year Follow-Up. J Journal of clinical medicine, 12(21), 6835.
Ofoedu, C.E. et al. (2021). Revisiting food-sourced vitamins for consumer diet and health needs: a perspective review, from vitamin classification, metabolic functions, absorption, utilization, to balancing nutritional requirements. PeerJ, 1, 9, e11940.
Rusińska, A., et al. (2018). Vitamin D Supplementation Guidelines for General Population and Groups at Risk of Vitamin D Deficiency in Poland—Recommendations of the Polish Society of Pediatric Endocrinology and Diabetes and the Expert Panel With Participation of National Specialist Consultants and Representatives of Scientific Societies—2018 Update. Frontiers in endocrinology, 9, 246.
Wierucki, L., et al. (2022). Health status and its socio-economic covariates in the older population in Poland – the assumptions and methods of the nationwide, cross-sectional PolSenior2 survey. Archives of medical science, 18(1), 92–102.
RIVM report 2022-0190. The diet of the Dutch Results of the Dutch National Food Consumption Survey 2019-2021 on food consumption and evaluation with dietary guidelines.
Ten Haaf, D.S.M., et al. (2018). Determinants of vitamin D status in physically active elderly in the Netherlands. European Journal of Nutrition, 58, 3121–3128.
Amrein, K., et al. (2020). Vitamin D deficiency 2.0: an update on the current status worldwide. European Journal of Clinical Nutrition, 74, 1498–1513.
FSK (2023). 40% minder uitgiftes van vitamine D op recept, Pharmaceutisch Weekblad, 158, 31-32.
Weggemans, R., et al. (2009). Towards an adequate intake of vitamin D. An advisory report of the Health Council of the Netherlands. European journal of clinical nutrition, 63(12), 1455-7.
Brabers, A. et al. (2023). Effecten van de pakketmaatregel vitamine D. NIVEL.
Het bericht Studie: vitamine D tekort onder ouderen nog altijd alarmerend hoog verscheen eerst op MedicalFacts.nl.
