Nederland staat aan de vooravond van een mogelijke doorbraak in de strijd tegen prostaatkanker. Tijdens het minisymposium “Screening prostaatkanker: waar staan we, waar gaan we heen?”, georganiseerd door de Prostaatkankerstichting, klonk een krachtige oproep tot actie. De boodschap van zowel nationale als internationale experts was helder: gerichte screening kan levens redden én onnodige behandelingen voorkomen.
Hoog tijd voor verandering
Prostaatkanker is verantwoordelijk voor ongeveer 3.000 sterfgevallen per jaar en daarmee de dodelijkste vorm van kanker bij mannen in Nederland. Toch ontbreekt het aan een landelijk bevolkingsonderzoek, in tegenstelling tot borstkanker, darmkanker en baarmoederhalskanker. Het symposium bracht zorgprofessionals, beleidsmakers en patiëntenorganisaties samen om te bespreken hoe Nederland alsnog de stap kan zetten richting een effectief screeningsprogramma.
Voorbeelden uit het buitenland: Zweden en België
Professor Ola Bratt van de Universiteit van Göteborg deelde waardevolle inzichten uit Zweden, waar sinds 2020 een regionaal screeningsprogramma draait voor mannen tussen de 50 en 74 jaar. De aanpak is efficiënt en patiëntvriendelijk: mannen ontvangen per post een uitnodiging voor een PSA-test, waarna vervolgstappen worden afgestemd op de uitkomst. Bij lage PSA-waarden is langdurige herhaling niet nodig, en pas bij hogere waardes volgt een MRI-scan, en alleen wanneer dat nodig blijkt, een biopsie.
Deze aanpak voorkomt overdiagnose en onnodige medische trajecten. “We moeten mannen zo lang mogelijk hun rol als gezonde man laten behouden, in plaats van ze vroegtijdig tot patiënt te maken,” aldus Bratt.
Ook Professor Hein van Poppel (KU Leuven) benadrukte de vooruitgang die is geboekt met PSA-testen in combinatie met risicostratificatie en MRI-technologie. “Waar PSA vroeger bekritiseerd werd om zijn onnauwkeurigheid, kunnen we nu veel preciezer en verantwoord screenen,” zei Van Poppel. Hij wees erop dat op Europees niveau de discussie al in volle gang is, en dat vijf landen inmiddels deelnemen aan grote studies naar de effectiviteit van gerichte screening.
MRI verandert het speelveld
Een belangrijke troef in de moderne prostaatkankerzorg is de inzet van MRI. Associate professor Ivo Schoots van het Erasmus MC liet zien hoe deze beeldvormingstechniek bijdraagt aan gerichte diagnose. Dankzij MRI kunnen onnodige biopten worden vermeden, zo blijkt uit recent Zweeds onderzoek dat is gepubliceerd in The New England Journal of Medicine. Mannen met verhoogde PSA-waarden worden eerst gescand, waardoor alleen de risicogevallen verder onderzocht hoeven te worden. Dit betekent minder belasting voor patiënten én lagere zorgkosten.
Consensus: Nederland is er klaar voor
Tijdens een interactieve paneldiscussie met huisartsen, radiologen, urologen en wetenschappers werd duidelijk dat de infrastructuur, kennis en technologie al aanwezig zijn in Nederland. Wat nog ontbreekt, is een concrete stap richting landelijke invoering.
Daar lijkt nu eindelijk beweging in te komen. De Tweede Kamer heeft recent een motie aangenomen waarin wordt opgeroepen tot het verkennen van een gerichte en verantwoorde aanpak. De staatssecretaris heeft daarop toegezegd het gesprek met de Gezondheidsraad aan te gaan.
Prostaatkankerstichting: tijd om te handelen
De Prostaatkankerstichting pleit voor een Nederlandse pilot, waarin gerichte screening getest wordt in de praktijk. Op die manier kunnen mannen met een verhoogd risico eerder opgespoord en behandeld worden, zonder onnodige overbelasting van de zorg.
“De kennis is er, de technologie is er, en het draagvlak groeit. Laten we niet langer toekijken, maar dóórpakken,” aldus de oproep van de stichting.
Bron: Prostaatkankerstichting
Het bericht Nederland op kruispunt: tijd voor gerichte screening op prostaatkanker verscheen eerst op MedicalFacts.nl.